Visie op windenergie en landschapskwaliteit

Het ontwerp van landschappen met windmolens krijgt vaak onvoldoende aandacht. Twaalf landschapsarchitectenbureaus ontwikkelden onder de vleugels van Wing een visie met tien regels. De kennis, inzichten en gewaagde ideeën hieruit helpen om de landschappelijke kwaliteit te borgen.

Er wordt te weinig nagedacht over de effecten van locatiekeuzes voor windturbines. Hierdoor raakt de ruimte onnodig versnipperd en bovendien blijven de gebruikers van het landschap buiten beeld. Te vaak wordt gezocht naar stukjes op te offeren landschap. Dat komt de kwaliteit van het landschap niet ten goede. Ook kan de energietransitie stagneren als we niet in staat zijn om een goed gesprek te voeren over windenergie over vragen als: Waar kan het? Hoe kan het? Wat doet het met de kwaliteit van een landschap?

Windturbines aan de rand van het Aaltense Goor (foto N. Lenderink).

Community of Practice

Om aan deze vragen tegemoet te komen, hebben twaalf landschapsarchitectenbureaus de Community of Practice (CoP) Windenergie en Landschapskwaliteit opgericht. Deze werd aangevoerd door Wing, van september 2020 tot juni 2021. De Nederlandse Vereniging voor Tuin- en landschapsarchitectuur (NVTL), het ministerie van Binnenlandse Zaken, Rijkswaterstaat en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed hebben het project ondersteund. 

Kwaliteitsregels

Het onderzoek van de Community of Practice heeft een visie opgeleverd met daarin tien kwaliteitsregels. Deze regels helpen om op een positieve manier te werken aan windenergielandschappen waarin effecten gebundeld worden. Voorop staat de erkenning dat windenergie een landschap verandert en dat daaraan moet worden ontworpen met open vizier. De regels gaan ook over sturing op nationaal en regionaal niveau, naast het maken van lokale keuzen. En ze gaan zowel over eigenschappen van de turbines zelf als om de kenmerken van het omringende landschap.

Investeer in het onderliggende landschap (schets Z. van den Berk).

Brutale ideeën

We hopen met het rapport een bijdrage te leveren aan het ernstig gepolariseerde debat over windenergie, met genuanceerde kennis en brutale ideeën. Er is inmiddels veel aandacht voor het verhaal. Presentaties zijn gehouden of zijn inmiddels gepland bij ministeries, provincies, op congressen en op studiebijeenkomsten van projectontwikkelaars en milieuorganisaties.
Het rapport ‘windenergie in een levend landschap’ is hier te vinden. Een samenvatting van het verhaal is te horen via dit filmpje van 7 minuten.